Co symbolizuje labirynt?

Labirynt jest jednym z symboli, które przewijają się u początku wielu kultur. Jest w nim coś metafizycznego nawet dzisiaj. Wiąże się z obrzędami inicjacyjnymi. Pokazuje, że nie zawsze najkrótsza droga jest tą najlepszą.

Katedra Notre-Dame w Chartres (źródło)

Co ciekawe na początku nie było w tym symbolu zgubnych ścieżek. Trud wiązał się z samą podróżą - niejako daremną, ponieważ centrum labiryntu położone było blisko wejścia, ale droga wiodła do niego dookoła.

Labirynt z Chartres - sposób przejścia

W chrześcijańskiej symbolice okrągły labirynt budowany była na planie krzyża (symbol śmierci i zmartwychwstanie Jezusa) - symbolizowało to wierzenie, że nawet świat grzechu, przeniknięty duchem Chrystusa ma szansę przekształcić się w boskie Jeruzalem. W środku znajduje się kwiat, czyli symbol Matki Boskiej.

Labirynt jest często drogą do powtórnych narodzin, dlatego droga do jego centrum kojarzona jest z łonem matki. Ta symbolika związana jest z różnymi obrzędami przejścia w wielu kulturach.

Dom Siuhu (źródło)

Powyższy labirynt jest wypleciony - sposób plecenia jest analogiczny do sieci pajęczej lub kształtów przybieranych przez muszle - czyli naturalnych labiryntów. Przedstawia on dom boga kreatora, kóra stworzył ludzi, wyprowadzając ich krętymi korytarzami z Ziemi. Labirynt pełni więc dwojaką rolę - z jednej strony odgradza przed wrogami, z drugiej daje możliwość wejścia boga w materialny świat, w sytuacjach, w których ludzie go potrzebują.

To wiąże się z przekonaniem, że ludzkimi siłami nie da się pokonać labiryntu.

W micie greckim Tezeuszowi Ariadna podsuwa rozwiązanie - daje mu nić, dzięki której Tezeuszowi udaje się wyjść z labiryntu po zabiciu Minotaura. Dedal - twórca tego labiryntu  musiał skonstruować skrzydła, żeby wydostać się ze swojego dzieła.

Labirynt z Krety (źródło)

Labirynt pokazuje, że w niektórych sytuacjach nasza racjonalność zawodzi, więc nie zawsze trzeba się nią kierować. W chińskich wierzeniach ta nieracjonalna ścieżka związana jest z damskim pierwiastkiem (warto zanotować tu zbieżność z symboliką Matki Boskiej z katedry Notre-Dame).

W symbolice labiryntu odnajdujemy dwie koncepcje czasu - z jednej strony droga, którą się poruszamy jest linearna, jednak z bardziej odległej perspektywy jest zataczaniem kręgów, więc podlega cykliczności.

W samym symbolu zawarta jest ambiwalencja.

Poprzez ciężką wędrówkę przez ciemność, dochodzimy do większej światłości, przechodzimy na inny poziom rzeczywistości lub samodoskonalenia.

Labirynt pociąga człowieka i budzi w nich lęk. Staje się przed ograniczoną przestrzenią. Jest tylko jedno wąskie przejście. Nie każdy ma odwagę zrobić pierwszy krok. 

Droga okrężna zaczyna się. Niekiedy cel jest zupełnie blisko, potem znów bardzo oddalony. Kto wytrwa, dojdzie do centrum. W środku każdy jest sam. Środek labiryntu jest naszym własnym środkiem. W centrum dokonuje się śmierć i ponowne narodziny. 

Kto chce wyjść z labiryntu, ten musi odwrócić się raz jeszcze o 180 stopni. Ten zwrot oznacza - wyrzeczenie się wszystkiego, co było dotychczas - oznacza jednocześnie nowy początek. 

"Kto umiera, zanim umarł, ten nie umiera, gdy umiera!" - to zdanie Abrahama a Santa Clara - opisuje najlepiej labirynt jako rytuał przejścia . 

Źródło

Obrzędy związane z labiryntem niekiedy przyjmowały również formę tańca. M.in. w trakcie obrzędów weselnych, gdy weselnicy przechodzili labirynt tanecznym krokiem.

W naszej kulturze labirynty przechowały się jako forma, w jakiej tworzone są ogrody.

Źródło