Personifikacje śmierci

Śmierć przybiera różne formy. Ludzie w swoich wyobrażeniach starają się oswoić to doświadczenie, opisać to, co wydaje się niewyrażalne, co budzi ambiwalentne i silne emocje. Dlatego śmierć może być naszą kochanką, narzeczoną. Współcześnie modny jest nawet makijaż przypominający meksykańskie wyobrażenie śmierci. To wyobrażenie łączy piękno i atrakcyjność kobiety z przerażającą czaszką. Życie jest ciągłym tańcem ze śmiercią. Nigdy nie możemy być pewni, że za chwilę nie zapuka do naszych drzwi. Lepiej się z nią trochę oswoić!

Więcej tu

Śmierć bywa brzydką staruszką, atrakcyjną kobietą, ale bywa również mężczyzną. Jako ludzka postać pojawia się w wielu dziełach sztuki, mitach i bajkach. Śmiercią był nawet sam Brad Pitt.

Najczęściej jednak przedstawiana jest jako kościotrup.

W średniowieczu częsty był motyw danse macabre - tańca śmierci, w którym śmierć tańczy z ludźmi ostatni taniec.

Danse macabre – Michael Wolgemut (1493)

Atrybutem śmierci jest kosa, którą odcina ona więzi człowieka z tym światem. Od czasu renesansu śmierć przedstawiana jest również z klepsydrą, która odmierza czas na ziemskim padole.

Frans Hals, (1626-1628) Symbole życia, śmierci i czasu.

"Triumf śmierci" Pieter Bruegel Starszy (1562)

Bezpośrednim przełożonym śmierci jest Szatan. W liście do Hebrajczyków jest napisane, że diabeł "dzierży władzę nad śmiercią". Śmierć w Biblii pojawia się w momencie popełnienia grzechu pierworodnego, a śmierć Jezusa na krzyżu jest od niej wyzwoleniem - obietnicą wiecznego życia. Śmierć cielesna jest warunkiem wejścia do Królestwa Bożego. Pojawia się tutaj metafora zaślubin jako połączenia z Bogiem - moment śmierci zlewa się z momentem zaślubin.

To połączenie wskazuje na ponowne życie po śmierci - początek czegoś nowego. W starożytnej Grecji komora grobowa nazywała się thalamos - komnata zaślubin.

Moment śmierci jest często przedstawiany jako chwila wyruszenia w wędrówkę, dlatego w wielu kulturach ciała zmarłych wyposażano w niezbędne do podróży przedmioty: białe sandały (w zaświatach nie ma brudu i kurzu) czy prowiant (choćby w postaci komunii). Czasem do trumny chrześcijanie wkładają różaniec, a w chwili śmierci zapalają gromnicę, żeby zmarły mógł znaleźć właściwą drogę.

Alexander Mair, "Memento Mori", 1605 

Memento mori - Pamiętaj o śmierci. Ta formuła była używana jako pozdrowienie w niektórych bractwach i klasztorach. Miała na celu przypomnienie o tym, że jesteśmy śmiertelnymi istotami i tym samym do zrewidowana naszych życiowych priorytetów. :)

Jacek Malczewski "Śmierć" (1902)

Przy pisaniu notek o śmierci korzystałam z książki Manfreda Lurkera "Przesłanie symboli".
Zapraszam również do przeczytania pierwszej i drugiej